Company Background
ေဒါက္တာျပည့္ၿဖိဳးေအး
Managing Director
Snacks Mandalay Co., Ltd
~~~~~~~~~~~~~~~~
ပညာေရးနဲ႔ မိဘလုပ္ငန္းအေၾကာင္းအက်ဥ္း
————
ကြၽန္ေတာ္က ဆရာ၀န္ဘြဲ႕ကို ၂၀၁၁ ခုႏႇစ္မႇာ ရခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းၿပီးတဲ့အခ်ိန္မႇာ သူငယ္ခ်င္းေတြအားလံုးက ေဆးပညာကို ဆက္လိုက္ခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္က မိသားစုလုပ္ငန္းကိုလႊဲေျပာင္းၿပီး တာ၀န္ယူရဖို႔ အေျခအေနျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မႇာ မိသားစုလုပ္ငန္းက ေကာက္ပဲသီးႏႇံေတြျဖစ္တဲ့ ပဲေတြ၊ ႏႇမ္းေတြကို တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ ရန္ကုန္ကို Export လုပ္ေပးရတဲ့ လုပ္ငန္းပါ။
င႐ုတ္သီးကို ျပည္ပတင္ပုိ႔တဲ့ လုပ္ငန္းစတင္ျဖစ္ပံု
————-
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ အေဖတို႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့အရာတစ္ခုက တန္ဖိုးျမႇင့္ထုတ္ကုန္ေတြ Value-added Products ေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က ထုတ္ခ်င္တာ။ အခက္အခဲရႇိတာက နည္းပညာဘယ္ကရမလဲမသိဘူး။ မသိတဲ့အခါ ကြၽန္ေတာ္က ဆရာ၀န္ဆက္မလုပ္ဘဲနဲ႔ ဒီနည္းပညာဘယ္ကရမလဲဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္လိုက္ရႇာတယ္။ လုိက္ရႇာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ထိုင္းကို သြားေတြ႕တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ထိုင္းမႇာ M.Sc ၊ Master ဘြဲ႕ကို Food Science and Technology ယူၿပီးေတာ့ အဲဒါကို သံုးႏႇစ္ခြဲေလ့လာခဲ့တယ္။ ေလ့လာေနတဲ့ အခ်ိန္အတြင္းမႇာပဲ ကြၽန္ေတာ္က ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ တန္ဖိုးျမႇင့္စားေသာက္ကုန္ကို ႏိုင္ငံျခားေတြကို Export သြားေနတယ္၊ ဘယ္လိုေတြစားေသာက္ေနတယ္ဆိုတာ အဲဒီေစ်းကြက္ႀကီးကို ကြၽန္ေတာ္ေလ့လာခြင့္ရခဲ့တယ္။ ေလ့လာခြင့္ရတဲ့အခါ အဲဒါနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးလိုက္တဲ့အခါ ကြာဟခ်က္ေတြအမ်ားႀကီး ေတြ႕လိုက္ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ Quality ပစၥည္းေတြကို စားခ်င္တဲ့ ေစ်းကြက္ကရႇိေနသလို အဲဒီေစ်းကြက္ကိုလည္း ျဖည့္ဆည္းမေပးႏိုင္ေသးတဲ့ ျပည္တြင္းစားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းရႇင္ေတြရဲ႕ အေျခအေနကိုလည္း ကြၽန္ေတာ္ေတြ႕လိုက္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အဲဒါကိုေလ့လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ေစ်းကြက္မႇာလည္း လိုအပ္ခ်က္က ရႇိေနတယ္။ အဲဒါကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္တဲ့ လူကလည္းမရႇိေသးတဲ့ ဒီင႐ုတ္သီးကို သြားေတြ႕တယ္။ သြားေတြ႕ေတာ့ အသည္းကင္ဆာပိုးျဖစ္ေစတဲ့ ဒီမိႈကိစၥက ျမန္မာႏိုင္ငံတင္မဟုတ္ဘူး၊ က်န္တဲ့ႏိုင္ငံေတြမႇာလည္း ျဖစ္ေနတယ္။ က်န္တဲ့ႏိုင္ငံေတြမႇာ သူ႕နည္းသူ႕ဟန္နဲ႔ ေျဖရႇင္းေနတဲ့ဟာေတြ ရႇိတယ္။ နည္းပညာေတြရႇိတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ မလုပ္ေပးႏုိင္ေသးဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒါကို ကြၽန္ေတာ္လုပ္မယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲ လက္၀င္လက္၀င္ သူမ်ားမလုပ္တဲ့ဟာကို ကြၽန္ေတာ္ရေအာင္လုပ္မယ္ဆုိၿပီး စလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ဒီင႐ုတ္သီးလုပ္ငန္းကို၀င္ရဖို႔အတြက္ အဓိက Idea ရခဲ့တာက ဒီေစ်းကြက္ေလ့လာရင္း ကြၽန္ေတာ္ရခဲ့တာ။ တကယ္တမ္း ကြၽန္ေတာ့္မႇာေတာ့ နည္းပညာရႇိတယ္၊ လုပ္ခ်င္တာကလည္း အမ်ားႀကီး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထဲကမႇ အလုပ္သင့္ဆံုးဟာ တစ္ခုကို ကြၽန္ေတာ္ေရြးခ်ယ္ၿပီးေတာ့ First Priority ေပးၿပီးေတာ့ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ကြၽန္ေတာ္က င႐ုတ္သီးတစ္ခုတည္းတင္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ကြၽန္ေတာ္က တန္ဖိုးျမႇင့္ထုတ္ကုန္ျဖစ္တဲ့ သီးႏႇံေျခာက္မ်ဳိးလုပ္သြားမႇာပါ။ လက္ရႇိ ကြၽန္ေတာ္ င႐ုတ္၊ ခ်င္းနဲ႔ နႏြင္းလုပ္တယ္။ ေနာက္ႏႇစ္ဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္ သရက္သီးလုပ္ေတာ့မယ္။
ေစ်းကြက္တင္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္မႈအပုိုင္း
—————–
ကြၽန္ေတာ္ အသည္းကင္ဆာေရာဂါပိုး Aflatoxin ကင္းေအာင္လုပ္ရမယ္ဆိုတာကို ကြၽန္ေတာ္က ဒီၾကားထဲမႇာ ထိုင္းကိုဘြဲ႕ရၿပီးေတာ့မႇ သံုးေလးေခါက္ေလာက္ ကြၽန္ေတာ္ျပန္သြားရတယ္။ ျပန္သြားၿပီးေတာ့ အဲဒီမႇာရႇိတဲ့ Professor ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္တယ္။ ဒီဟာကို Mass Scale သြားႏိုင္တဲ့ စက္႐ံုပံုစံကို ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆုိတာ Research ျပန္လုပ္တယ္။ လက္ရႇိရႇိေနတဲ့ သူမ်ားႏိုင္ငံက လုပ္ထားတာနဲ႔ ဘာကြာမလဲ။ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္နဲ႔ ဘယ္လိုလုပ္လို႔ရမလဲ၊ အဲဒါကို ျပင္ဆင္တယ္။ ျပင္ဆင္ၿပီးတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏႇစ္ ငါးလပိုင္းကေန စက္ေတြျပင္ဆင္ တည္ေဆာက္ပါတယ္။ စက္ေတြကို ထိုင္းက ပညာရႇင္တစ္ေယာက္နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ တီထြင္ဒီဇိုင္းလုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ၾကားထဲမႇာ င႐ုတ္သီးကို Organic လည္း စိုက္တယ္၊ Conventional လည္းစိုက္တယ္။ စိုက္ၿပီးေတာ့ ဒါေတြအကုန္လံုးကို ဆက္တိုက္သုေတသနလုပ္ေနတယ္။ အခုခ်ိန္က်ေတာ့ တစ္ႏႇစ္ျပည့္သြားတဲ့အခါ ကြၽန္ေတာ္လိုခ်င္တဲ့ အေျဖတစ္ခုကိုရတယ္။ ရလာေတာ့ ဆက္တိုက္ကို Customer ေတြလိုခ်င္တဲ့ Quality အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ကြၽန္ေတာ္ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္တဲ့ အေနအထားတစ္ခုကို ေရာက္လာၿပီ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ပမာဏကို ျဖည့္ႏိုင္တဲ့အေနအထားေတာ့ ႀကိဳးစားေနဆဲပါ။ ကြၽန္ေတာ္က လက္ရႇိက စက္႐ံုအသစ္လည္း တည္ေနတယ္။ FDA ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္တင္ထားၿပီး Brand တပ္ဖို႔လည္း မူပိုင္ခြင့္နဲ႔ လိုင္စင္ေတြ ေလွ်ာက္ထားၿပီးပါၿပီ။
လက္ရႇိ Product ေတြ
————————
ကြၽန္ေတာ္ င႐ုတ္သီးအေနနဲ႔ ႏႇစ္မ်ဳိးကိုင္ပါတယ္။ Conventional နဲ႔ Organic ပါ။ Organic ဆိုတာက်ေတာ့ သဘာ၀အတုိင္း စုိက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ထားတာပါ။ ေျမၾသဇာ၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ အားေဆး၊ ဘာေဆးမႇလည္း မသံုးဘူး။
အဲဒါကိုေတာ့ လံုး၀ Organic နဲ႔သြားတယ္။ လက္ရႇိလည္း ဥေရာပကေနၿပီးေတာ့မႇ အသိအမႇတ္ျပဳတဲ့ Certificate လည္း ရထားၿပီးၿပီ။ ကြၽန္ေတာ့္ပစၥည္းေတြက ဥေရာပကို တုိက္႐ိုက္တင္ပို႔ခြင့္ရႇိသလို ကြၽန္ေတာ့္ပစၥည္းေတြကို ၀ယ္ယူတဲ့ အျခားလူတစ္ေယာက္ေယာက္ကလည္း ဥေရာပကို တင္ပို႔မယ္ဆိုရင္ တိုက္႐ိုက္တင္ပို႔ခြင့္ရႇိပါတယ္။
Conventional ကေတာ့ လက္ရႇိေျမၾသဇာထည့္မယ္၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြ ဖ်န္းမယ္။ ဒါေတြကို Conventional Product ေတြလည္း ကြၽန္ေတာ္ ထုတ္တယ္။ မတူတာက ျပည္တြင္းမႇာ ျပႆနာျဖစ္ေနတဲ့ အသည္းကင္ဆာ ပိုးမပါေအာင္ ကြၽန္ေတာ္လုပ္ႏိုင္တယ္။ EU က လက္ခံတဲ့ အဆင့္က အသည္းကင္ဆာေရာဂါပိုးပါ၀င္ႏႈန္းက တစ္ဆယ္ထက္ နည္းရမယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ဟာေတြ အကုန္လံုးက တစ္ဆယ္ထက္ နည္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္ င႐ုတ္သီးေတြကို အေျဖနဲ႔အတူတူ ထိုင္း၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ာမနီ၊ သီရိလကၤာ စတာေတြကိုပုိ႔ၿပီး ကမၻာ့ေစ်းကြက္ကို စသြားေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္ကို သြားႏိုင္ဖို႔အတြက္က်ေတာ့ တံဆိပ္ရဖို႔အတြက္ကို ျပည္တြင္းရဲ႕ FDA ရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေလးေတြကို ျပည့္မီေအာင္ လုပ္ရမႇာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခ်ိန္ကေတာ့ ေစာင့္ရပါဦးမယ္။ ဒီကိုယ္ပိုင္တံဆိပ္တပ္ခြင့္ရတာနဲ႔ FDA ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ထုတ္လုပ္ခြင့္ရတာနဲ႔ သိပ္မၾကာခင္ စားသံုးသူေတြ တကယ့္ကို သူတို႔အတြက္ကို က်န္းမာေရးအရ ေကာင္းမြန္ၿပီးေတာ့ အစားအေသာက္ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းရႇင္းတဲ့ ပိုကင္းစင္တဲ့ င႐ုတ္သီးကုိ သူတို႔လက္ထဲကို ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ေတာ့မႇာပါ။
ျပည္ပတင္ပုိ႔ေနတဲ့ တန္ခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ရႇိပါသလဲ
——————–
ကြၽန္ေတာ္က ဒီ ၂၀၁၇ ခုႏႇစ္မႇာ တန္ခ်ိန္ကို ထိုင္းကိုက်ေတာ့ Conventional Product အေနနဲ႔ တစ္လ ၃၂ တန္ တင္ပို႔ဖို႔ လ်ာထားပါတယ္။ Organic အေနနဲ႔ေတာ့ တစ္ႏႇစ္ကုိ တန္ခ်ိန္ ၁၂၀ တင္ပို႔ဖို႔ လ်ာထားပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ ေနာက္သံုးႏႇစ္ၾကာတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္က ေတာင္သူေတြနဲ႔ လက္တြဲလုပ္ၿပီးေတာ့ ဒီ႐ိုး႐ိုးင႐ုတ္သီး Conventional ဆိုရင္ေတာ့ တန္ခ်ိန္ ၁,၅၀၀ နဲ႔ Organic ဆိုရင္ေတာ့ တန္ခ်ိန္ ၂၅၀ နဲ႔ သံုးရာၾကားေရာက္ေအာင္ သြားဖို႔လ်ာထားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က သံုးလတစ္ခါ Order နဲ႔ သြားတယ္ဗ်။ အဲဒီ Order အတိုင္း ျပည့္မီေအာင္ လုပ္ေပးရတယ္။ သူတို႔က ထပ္တက္ခ်င္လည္း ကြၽန္ေတာ္ လက္မခံႏိုင္ေသးပါဘူး။
ကြၽန္ေတာ္တင္ပုိ႔တဲ့ တန္ခ်ိန္ ၁၂၀ ဆိုတာ င႐ုတ္သီးအစိုအေနနဲ႔ဆိုရင္ တန္ ၄၈၀ ရႇိပါတယ္။ ကုန္ေျခာက္တဲ့အခ်ဳိးႏႈန္းကလည္း ပံုမႇန္ေတာင္သူေတြဆီကေန ေျခာက္လာတဲ့ င႐ုတ္သီးနဲ႔လည္း မတူဘူး။ သူတို႔က သံုးပိႆာကို (င႐ုတ္သီးရဲ႕ထြက္တဲ့ေဒသနဲ႔ င႐ုတ္သီးမ်ဳိးေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့မႇ အေျခာက္ခံႏႈန္းက ႏႇစ္ပိႆာ ၈၀ နဲ႔ သံုးပိႆာ ၃၀ ၾကားထဲမႇာ) အစိုထည့္လိုက္တယ္ဆိုရင္ အေျခာက္က တစ္ပိႆာရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္လုပ္ေနတဲ့ င႐ုတ္သီးအေျခာက္က ေလးပိႆာထည့္မႇ အေျခာက္တစ္ပိႆာရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ဟာက လံုး၀ကို အထဲမႇာ Moisture က မက်န္ေတာ့ မိႈေတြ ဘာေတြလည္းမေပါက္ႏိုင္ဘူး။
အနာဂတ္အစီအစဥ္
———————-
ကြၽန္ေတာ္က ေတာင္သူေတြကို အလုပ္ေပးခ်င္တယ္။ ေတာင္သူေတြကို အမာခံေစ်းကြက္တစ္ခုကို ဖန္တီးေပးခ်င္တယ္။ ဖန္တီးေပးတဲ့အခါ င႐ုတ္ၿပီးသြားရင္ ဒီေျမႀကီးက ဒီအတုိင္းထားလို႔မရဘူး။ သူတို႔အတြက္ ဒီေျမႀကီးက တစ္ခုခုစိုက္ေနရမယ္။ ကြၽန္ေတာ္က သူတို႔ကို ခ်င္းရယ္၊ နႏြင္းရယ္၊ ၾကက္သြန္နီရယ္၊ ၾကက္သြန္ျဖဴရယ္ ကြၽန္ေတာ္ဒါေတြ အမ်ားႀကီးဆက္ၿပီး လုပ္သြားမႇာပါ။
င႐ုတ္သီးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ Export ေစ်းကြက္အေနအထား
—————————
Export ေစ်းကြက္မႇာ ႏႇစ္စဥ္ Demand က တက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပည္တြင္းထုတ္လုပ္မႈအေနအထားအရ အေရအတြက္သာေပးႏုိင္ၿပီး Quality Control မလုပ္ေပးႏုိင္ဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာက ေထာက္ျပစရာတစ္ခုရႇိပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္ထိုင္းႏိုင္ငံကို င႐ုတ္သီး Export သြားေတာ့မယ္ဆိုေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံက င႐ုတ္သီးထြက္တဲ့ ရာသီျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ထိုင္းအစိုးရက သူတို႔ရဲ႕ လယ္သမားေတြရဲ႕ င႐ုတ္သီးေစ်းကြက္ကို ပ်က္မသြားေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ Import လိုင္စင္အကုန္လံုးကို ပိတ္လိုက္တယ္။ ေလာေလာဆယ္ ထိုင္းကုိင႐ုတ္သီးသြင္းလို႔မရဘူး။ သူ႕ႏိုင္ငံက လယ္သမားေတြအတြက္ကို ဥပေဒအရ ကာကြယ္ထားတယ္။ တစ္ႏႇစ္တစ္ခါမႇာ လိုင္စင္ကိစၥအဖြင့္အပိတ္လုပ္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမႇာက်ေတာ့ အထြက္ကို လိုင္စင္ခံထားၿပီးေတာ့ အ၀င္ေတြကိုက်ေတာ့ လုိင္စင္အပိတ္အဖြင့္ မလုပ္ထားပါဘူး။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုတာက င႐ုတ္သီး တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ထိပ္ဆံုးငါးႏိုင္ငံထဲမႇာပါတယ္။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ လြပ္လြတ္လပ္လပ္ Export သြားရမယ္။ အမႇန္က အသြင္းေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ပိတ္ရမယ္။ ဒါမႇျပည္တြင္းမႇာ ခိုင္မာတဲ့ ေစ်းကြက္တစ္ခု ျဖစ္လာမယ္။ ျပည္တြင္းက င႐ုတ္သီးထြက္တဲ့အခ်ိန္မႇာ အျပင္ကေပးသြင္းလိုက္မယ္ဆိုရင္ ျပည္တြင္းက င႐ုတ္သီးေစ်းႏႇုန္းက က်သြားမယ္။ ျပည္တြင္းရဲ႕ လက္ရႇိေစ်းကြက္အေနအထားက ဘာေတြမႇီခိုေနရသလဲဆိုေတာ့ အိႏၵိယ၀ယ္လက္၊ တ႐ုတ္၀ယ္လက္၊ ထိုင္း၀ယ္လက္ ဒါေတြကို မႇီခိုရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းစားသံုးတဲ့ ေစ်းကြက္၊ ျပည္တြင္း၀ယ္လက္နဲ႔ ေလႇာင္သမားေတြ ဒီဟာေတြရဲ႕ ေစ်းကြက္ကို မႇီခိုေနရတဲ့အခါက်ေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔ မူ၀ါဒေတြကို ေျပာင္းလဲေပးသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ျဖဴလဲ့မြန္
#CEOMyanmar #AugustIssue