စားေသာက္ကုန္ပၥည္းေတြနဲ႔ဆိုးေဆးအႏၱရာယ္

*** စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြနဲ႔ ဆိုးေဆးအႏၲရာယ္ ***

** စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြမွာ ဆိုးေဆးေတြကို ဘာလို႔သံုးၾကတာလဲ **

တခ်ိဳ႕စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြဟာ သဘာ၀အတိုင္းဆိုရင္ အေရာင္အဆင္းသိပ္လွေလ့ မရွိပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ စားေသာက္ကုန္ ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်သူေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ကုန္ပစၥည္းကို အေရာင္အဆင္းလွလွပပျဖစ္ျပီး စားသံုးသူေတြအတြက္ ပိုျပီး ဆြဲေဆာင္မႈရွိေစဖို႔ အစားအစာေတြမွာ ဆိုးေဆးေတြကို ထည့္သြင္းအသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။

အစားအစာေတြမွာ ဆိုးေဆးေတြအသံုးျပဳတာကလည္း ခုေခတ္မွ မဟုတ္ပါဘူး။ BC ၂၅၀၀ ေလာက္ကတည္းက တရုတ္ျပည္မွာ၊ BC ၁၅၀၀ ေလာက္ကတည္းက အီဂ်စ္ျပည္မွာ သဘာ၀ဆိုးေဆးေတြကို အစားအစာေတြမွာ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ လူေတြဖန္တီးထားတဲ့ ဆိုးေဆးေတြကိုေတာ့ ၁၉ ရာစုအေစာပိုင္းေလာက္ကမွ စျပီးတီထြင္အသံုးျပဳခဲ့ၾကတာပါ။

** စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ ဆိုးေဆးေတြကို တရား၀င္ထည့္သံုးခြင့္ ရွိတာလား **

အစားအေသာက္ဆိုးေဆး (Food dyes) လို႔ ေျပာရင္ သဘာ၀ဆိုးေဆး (Nautral dyes) နဲ႔ လူေတြဖန္တီးထားတဲ့ ဆိုးေဆး (Artificial dyes) ဆိုျပီး (၂) မ်ိဳး ခြဲျခားလုိ႔ရတယ္။

လူေတြဖန္တီးထားတဲ့ အထဲမွာမွ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ဆိုးေဆး (Permitted dyes) နဲ႔ ခြင့္ျပဳမထားတဲ့ဆိုးေဆး (Non-permitted dyes) ဆိုျပီး (၂) မ်ိဳး ထပ္ခြဲလို႔ ရပါတယ္။

Permitted dyes ေတြကေတာ့ က်န္းမာေရးကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးထိခိုက္ေစႏိုင္တာမ်ဳိး မဟုတ္လို႔ အစားအေသာက္ေတြမွာ တရား၀င္ သံုးစြဲလို႔ ရပါတယ္။ Codex alimentarious အရ အစားအေသာက္အေရာင္အတြက္ အသံုးျပဳလို႔ရတယ္လိုသတ္မွတ္ထားတာ (၄၇) မ်ိဳး ရွိပါတယ္။

ခြင့္ျပဳစာရင္းထဲမွာ မပါတဲ့ ဆိုးေဆးေတြကို Non-permitted dyes လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ Non-permitted dyes ေတြကို အစားအစာေတြမွာ ထည့္သံုးလို႔ မရပါဘူး။ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳခဲ့မယ္ဆိုရင္ တရားဥပေဒအရ အေရးယူလို႔ ရပါတယ္။

** Non-permitted dyes ပါတဲ့ အစားအစာေတြကို စားမိရင္ ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္သလဲ **

Non-permitted dyes ေတြဟာ အထည္အလိပ္လုပ္ငန္းစတဲ့ တျခားစက္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ အသံုးျပဳေလ့ရွိတဲ့ ဆိုးေဆးေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီဆိုးေဆးေတြက Permitted dyes ေတြထက္စာရင္ ေစ်းပိုသက္သာတဲ့အျပင္ အေရာင္ကလည္း ပိုေတာက္ျပီး ပိုစြဲပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္သူေတြဟာ Non-permitted dyes ေတြကို သူတို႔ထုပ္လုပ္တဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ တရားမ၀င္ ထည့္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။

Non-permitted dyes ေတြဟာ စားမိေသာက္မိတဲ့လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခိုက္ပ်က္စီးေစပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြအေနနဲ႔ Non-permitted dyes ေတြကို စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ အသံုးျပဳမႈက မ်ားလာတာေၾကာင့္ Non-permitted dyes ပါ၀င္တဲ့ အစားအစာေတြဟာ အစားအေသာက္အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာၾကီးတစ္ခုအေနနဲ႔ (ကမ႓ာမွာေရာ ျမန္မာမွာပါ) ရွိေနပါတယ္။

** ဘယ္လိုက်န္းမာေရးျပႆနာေတြ ျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုတာ နည္းနည္း ထပ္ေျပာျပပါလား **

ျမန္မာႏိုင္ငံက စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ စစ္ေဆးထားတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရေတာ့ Rhodamine B, Auramine O, Sudan, Orange (၄) မ်ိဳးဟာ အေတြ႔ရအမ်ားဆံုး Non-permitted dyes ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

Rhodamine B က အနီေရာင္ဆိုးေဆးျဖစ္ျပီး အထည္အလိပ္လုပ္ငန္နဲ႔ စကၠဴလုပ္ငန္းေတြမွာ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ထိေတြ႔မိရင္ အေရျပား၊ မ်က္စိ၊ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေတြမွာ ယားယံတာ၊ စပ္ဖ်င္းဖ်င္းျဖစ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရရွည္စားသံုးမိမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အာရံုေၾကာ္စနစ္ပ်က္စီးတာ၊ မ်ိဳးပြားကိုထိခိုက္တာ၊ ကင္ဆာေရာဂါ စတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

Auramine O ကုိလည္း အထည္အလိပ္လုပ္ငန္း၊ စကၠဴလုပ္ငန္းေတြမွာ အသံုးမ်ားပါတယ္။ သူကေတာ့ အ၀ါေရာင္ပါ။ IARC အဖြဲ႔အစည္းၾကီးက Auramine O ကို ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အရာ (Group 2B အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

Orange ကို အထည္အလိပ္လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ သစ္သားအေရာင္တင္ရာမွာ သံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ငရုပ္သီးမႈန္႔ ငရုပ္သီးေဆာ့စ္ေတြမွာ အနီေရာင္ရေအာင္ (တရားမ၀င္) ထည့္သံုးေလ့ရွိတတ္တယ္။ Orange II က အသည္းကိုပ်က္စီးေစျပီး ေသြးနီဥအေရအတြက္ကိုလည္း နည္းသြားေစပါတယ္။

Sudan ကလည္း စက္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ အသံုးမ်ားတဲ့ဆိုးေဆးျဖစ္ျပီး လိေမၼာ္နီေရာင္ ရွိပါတယ္။ Sudan က ဆီးအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ တျခားကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

** ခြင့္ျပဳထားတဲ့ Permitted dyes ေတြကေတာ့ က်န္းမာေရးအတြက္ စိတ္ခ်ရတယ္ေပါ့ေနာ္ **

စိတ္ခ်ရတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ သုေတသနေတြအရေတာ့ တခ်ိဳ႕ေသာ Permitted dyes ေတြဟာ ဆီးအိမ္ကင္ဆာ၊ အာရံုေၾကာကင္ဆာ၊ သိုင္းရိြဳက္ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ စတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါေတြ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေနနိုင္ပါေသးတယ္။

ေနာက္ျပီး Permitted dyes ေတြဟာ ပန္းနာရင္ၾကပ္ရွိတဲ့သူေတြမွာ ပန္းနာရင္ၾကပ္ထတာ၊ အေရျပားမွာအပိန္႔ေတြထလာတာ၊ အန္တာ၊ အသက္ရွဴရၾကပ္တာ၊ ႏွင္းခူထတာ စတဲ့ ဓာတ္မတည့္တဲ့လကၡဏာေတြ (Allergic reactions) ေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးေတြမွာ ဥာဏ္ထိုင္းတာ၊ အာရံုစူးစိုက္မႈမေကာင္းတဲ့ေရာဂါ (Attension Deficit Hyperative Disorder) ေတြကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

** ျမန္မာႏိုင္ငံက စားေသာက္ကုန္ေတြမွာေရာ ဆိုးေဆးအသံုးျပဳမႈက ေတာ္ေတာ္မ်ားသလား **

ျမန္မာႏိုင္ငံ FDA က အစားေသာက္ေတြမွာ ဆိုးေဆးပါ၀င္မႈရွိမရွိကို ႏွစ္စဥ္စစ္ေဆးေလ့ရွိပါတယ္။ ငါးပိေထာင္း၊ ငရုပ္မႈန္႔၊ ငရုပ္ဆီ၊ နႏြင္းမႈန္႔၊ဂပဲမႈန္႔၊ ငါးပိေထာင္း၊ ၾကက္အူေခ်ာင္း၊ ဝက္အူေခ်ာင္း၊ အခ်ိဳးရည္ စတဲ့ အစားအေသာက္နမူနာေတြထဲက တခ်ိဳ႕မွာ Non-permitted dyes ေတြ အသံုးျပဳထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ Auramine O, Rhodamine B နဲ႔ Orange II တို႔ကိုေတာ့ လက္ဖက္၊ ပုစြန္ငါးပိေထာင္း၊ ပုစြန္ေျခာက္ စတာေတြမွာ ထည့္တတ္ၾကျပီး Sudan ကိုေတာ့ ငရုတ္သီးမႈန္႔၊ ငရုတ္သီးေဆာ့စ္၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီးေဆာ့ စတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္မွာလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနတစ္ခုမွာဆိုရင္ လက္ဖက္၊ ငါးပိ၊ မွ်စ္၊ ပုစြန္ခ်ဥ္ နမူနာေတြထဲက ၃၅% မွာ Non-permitted dyes ေတြ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ မႏၲေလးမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနတစ္ခုမွာဆိုရင္ (ေစ်းထဲက ငရုတ္သီးမႈန္႔ အေရာင္တင္မႈန္႔ေတြကို နမူနာေကာက္ယူခဲ့ပါတယ္) ငရုတ္သီးမႈန္႔နမူနာေတြရဲ႕ ၃၆.၇% မွာ Non-permitted dyes ေတြ ေတြ႔ခဲ့ရျပီး၊ ၅၈.၂% မွာ Permitted dyes ေတြ အသံုးျပဳထားတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဘာဆိုးေဆးမွ သံုးမထားတာ ၅.၁% ပဲ ရွိပါတယ္။ အေရာင္တင္မႈန္႔နမူနာေတြရဲ႕ ၈၇.၈% မွာ Non-permitted dyes ေတြ ေတြ႔ခဲ့ရျပီး ၆.၁% မွာေတာ့ Permitted dyes ေတြ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ဘာဆိုးေဆးမွ သံုးမထားတာ ၆.၁% ပဲ ရွိပါတယ္။ Sudan III, Rhodamine B, Orange II, Auramine O ေတြေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္ မႏၲေလးမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနတစ္ခုမွာဆိုရင္လည္း (အိမ္ေတြမွာ အသံုးျပဳဖို႔ ၀ယ္ယူထားတဲ့ ငရုတ္သီးမႈန္႔ေတြကို နမူနာေကာက္ယူခဲ့ပါတယ္)။ ငရုတ္သီးမႈန္႔နမူနာေတြရဲ႕ ၁၅.၉% မွာ Non-permitted dyes ေတြ႔ခဲ့ရျပီး ၈.၂% မွာ Permitted dyes ေတြေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ငရုတ္သီးမႈန္႔နမူနာေတြရဲ႕ ၁.၈% မွာေတာ့ Permitted ေရာ Non-permitted ေရာ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးပါေနတာ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ၇၄.၁% မွာေတာ့ ဘာဆိုးေဆးမွ အသံုးျပဳမထားဘူးလို႔ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ ျခံဳေျပာရမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက စားေသာက္ကုန္တခ်ိဳ႕မွာ ဆိုးေဆးအသံုးျပဳမႈ (အဓိကအားျဖင့္ Non-permitted dyes အသံုးျပဳမႈ) က ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

** အစားအေသာက္ဆိုးေဆးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ျပႆနာေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဘယ္သူ႔မွာ တာ၀န္ရွိသလဲ **

ဘယ္သူ႔မွာတာ၀န္ရွိသလဲလို႔ ေမးရင္ေတာ့ အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။

ႏိုင္ငံ့အစိုးရနဲ႔ ဥပေဒျပဳေရး၊ မူ၀ါဒေရးဆြဲေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ၾကီးေရးဆိုင္ရာေတြအေနနဲ႔ လိုအပ္တဲ့ ဥပေဒေတြ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ခ်မွတ္ျပီး က်င့္သံုးဖို႔ အေရးယူဖို႔ လိုပါတယ္။
(ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Public Health Law 1972၊ National Food Law 1997 စသည္ျဖင့္ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းထားတာရွိပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအစားအေသာက္ႏွင့္ေဆး၀ါးကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာန(FDA)က အစားအေသာက္၊ ေဆး၀ါး၊ ေဆးပစၥည္း၊ အလွကုန္ပစၥည္းေတြရဲ႕ အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အဓိကတာ၀န္ယူထားပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံက WHO နဲ႔ FAO အဖြဲ႕၀င္လည္း ျဖစ္တဲ့အျပင္
အဲဒီအဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ခုပူးေပါင္းပါ၀င္ျပီး နုိင္ငံတကာအစားအေသာက္စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြ သတ္မွတ္ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ Codex Alimentrius မွာလည္း လက္ရွိပါ၀င္ေနပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအစားအေသာက္အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔လည္း အၾကံဳး၀င္ပါတယ္၊ အဲဒီစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို လုိက္နာရပါတယ္။)

ျမန္မာႏိုင္ငံ FDA အေနနဲ႔ **အစားအေသာက္ဆိုးေဆးကိစၥအပါအ၀င္** အစားအေသာက္အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ရာေတြကို အရွိန္အဟုန္ျမွင့္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။

တစ္ဘက္ကလည္း အႀကီးစား အလတ္စား အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္အားလံုးကလည္း စားသံုးသူေတြရဲ႕ အႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈကို အေလးထားျပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို အတိအက်လိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြမွာ အသံုးမျပဳဖို႔တားျမစ္ထားတဲ့ Non-permitted dyes ေတြကို အစားအေသာက္ေတြမွာ လံုး၀အသံုးမျပဳၾကဖို႔လိုပါတယ္။

စားသံုးသူျပည္သူလူထုအေနနဲ႔ကလည္း
– ဆိုးေဆးပါ၀င္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့အႏၲရာယ္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိရွိနားလည္ဖို႔
– ဆိုးေဆးပါ၀င္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို (Permitted dyes ပါတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Non-permitted dyes ပါတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္) အသိရွိရွိ သတိရွိရွိနဲ႔ စူးစမ္းေရွာင္ရွားဖို႔
– ဆိုးေဆးလံုး၀အသံုးမျပဳထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကိုသာ ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူစားသံုးၾကဖို႔
မျဖစ္မေန လိုအပ္လွပါတယ္။

အားလံုးက်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ၾကပါေစ …

Three Stars (ငရုပ္၊ သီးႏွံေျခာက္နွင့္ အမႈန္႔အမ်ိဳးမ်ိဳး)

*** မည္သည့္ဆိုးေဆးမွ အသံုးျပဳမထားေသာ ငရုတ္သီးမႈန္႔ နႏြင္းမႈန္႔ အမွတ္တံဆိပ္ ***

*** Netherlands ႏိုင္ငံအသိအမွတ္ျပဳ ISO 22000, GMP, HACCP, EU & USDA Organic Certificate လက္မွတ္ရ စားေသာက္ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ ***

Reference:
– Khin Chit et al. (2015) ‘Detection of food colorans in packed chilli powder and color powder collected from markets around Mandalay and Nay Pyi Taw Regions’, Myanmar Health Science Research Jornal, 27(2), pp. 137–141.
– Wai Phyo Han (2017) Knowledge, attitude and practice on food dyes among consumers in selected townships of Mandalay and detection of non-permitted dyes in chilli powder. University of Medicine, Mandaly.

#ThreeStars
#ChilliPowder
#TumericPowder
#Certified #OrganicProducts
#HACCP
#GMP
#ISO22000
#ProductOfMyanmar