စားေသာက္ကုန္ေတြမွာတက္တဲ့မႈိနဲ႔ Aflatoxin (ေအဖလာေတာက္ဆင္) အဆိပ္

*** စားေသာက္ကုန္ေတြမွာတက္တဲ့မႈိနဲ႔ Aflatoxin (ေအဖလာေတာက္ဆင္) အဆိပ္ ***

** Aflatoxin အဆိပ္ဆိုတာ ဘာလဲ **

Aflatoxin (ေအဖလာေတာက္ဆင္) အဆိပ္ဆိုတာ သီးႏွံေတြ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ တက္တတ္တဲ့ Aspergillus မႈိကေန ထုတ္တဲ့ အဆိပ္ဓာတ္တစ္မ်ိဳးပါ။

အဲဒီမႈိတက္ထားတဲ့စားေသာက္ကုန္ေတြ သီးႏွံေတြမွာ Aflatoxin အဆိပ္ ပါ၀င္ေနႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအဆိပ္ဓာတ္ပါတဲ့ အစားအစာေတြကို စားမိတဲ့ လူေတြ တိရစၧာန္ေတြမွာ ဆိုးရြားတဲ့ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈေတြကို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ ေအဖလာေတာက္ဆင္အဆိပ္ဟာ အစားအစာအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အေရးတၾကီး ေျပာဆိုလာၾကတဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။

(မိႈတက္တဲ့ အစားအစာတိုင္းမွာေတာ့ Aflatoxin ပါေနနိုင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ Aflatoxin အဆိပ္ကို A. flavus, A. parasiticus, A. nomius မႈိ္မ်ိဳးစိတ္ (၃) ခုကပဲ အဓိက ထုတ္တာပါ။)

** Aflatoxin က ဘယ္သီးႏွံေတြ၊ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ ပါလာႏိုင္သလဲ **

Aflatoxin ထုတ္တဲ့ Aspergillus မႈိက သီးႏွံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တက္ႏိုင္ပါတယ္။ သီးႏွံေတြ စိုက္ခင္းထဲရွိေနတုန္းမွာ၊ ရိတ္သိမ္းေနတုန္းကာလမွာ၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္တဲ့အခ်ိန္မွာ၊ သိမ္းဆည္းထားတဲ့အခ်ိန္မွာ၊ စားေသာက္ကုန္အျဖစ္ ထုတ္လုပ္တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ Aspergillus မႈိ တက္ႏိုင္ပါတယ္။ (အပူခ်ိန္ ၂၈ ံC မွာ ေပါက္ပြားမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ အပူခ်ိန္ ၂၀ ံC ေအာက္နဲ႔ ၃၇ ံC အထက္မွာဆိုရင္ေတာ့ မေပါက္ပြားနိုင္ပါဘူး။)

Aspergillus မႈိက ေျပာင္း၊ ေျမပဲ၊ အခြံမာသီးေတြနဲ႔ အုန္းသီးေတြမွာ အေတြ႔ရအမ်ားဆံုးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဂ်ံဳ၊ မုေရာစပါး၊ ဘာလီ၊ ဆန္၊ ပီေလာပီနံ၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ႏွံစားေျပာင္းနဲ႔ ငရုပ္သီး၊ ၾကက္သြန္ေတြမွာလည္း အေတြ႔ရမ်ားပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ ေကာက္ပဲသီးႏွံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဆီထြက္သီးႏွံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အခြံမာသီးေတြ၊ ဟင္းခပ္အေမႊးအၾကိဳင္ေတြနဲ႔ အဲဒီသီးႏွံေတြကေန ထုတ္လုပ္တဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ Aflatoxin ပါ၀င္ေနႏိုင္ပါတယ္။

** အသားငါးေတြမွာေရာ Aflatoxin အဆိပ္ ပါလာနိုင္သလား **

ပါႏိုင္ပါတယ္။ Aflatoxin အဆိပ္ပါတဲ့ အစားအစာေတြကိုစားတဲ့ တိရစၧာန္ေတြမွာလည္း Aflatoxin အဆိပ္သင့္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီတိရစၧာန္ေတြကေန ထြက္ရွိလာတဲ့ အသားေတြ၊ နို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ၊ ၾကက္ဥဘဲဥေတြမွာ Aflatoxin အဆိပ္ပါ၀င္ေနႏိုင္ပါတယ္။

** Aflatoxin ဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိသလဲ **

အမ်ိဳးအစား ၂၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစတာကေတာ့ B1, B2, G1, G2, M1, M2 ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစား (၆) မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ A. flavus က B1 နဲ႔ B2 ေတြ ထုတ္နိုင္ျပီး A. parasiticus ကေတာ့ G1, G2, M1, B1, B2 (၅) မ်ိဳး ထုတ္နိုင္ပါတယ္။ အဆိပ္ျပင္းအားကေတာ့ B1 > G1 > B2 > G2 အစဥ္လိုက္ပါပဲ။

** Aflatoxin အဆိပ္ပါတဲ့ အစားအစာေတြကို စားရင္ ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္သလဲ **

Aflatoxin ဟာ အစားအစာေတြကေနတစ္ဆင့္ လူေတြ တိရစၧာန္ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ၾကီးၾကီးမားမား အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တဲ့ ျပႆနာတစ္ခုပါ။ သူ႔ရဲ႕ ဆိုးရြားလွတဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြေၾကာင့္ EU (European Union) က Aflatoxin ကို Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) လုပ္ဖို႔လိုအပ္တဲ့ျပႆနာေတြထဲမွာ ထည့္ထားပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါေတြနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သုေတသနေတြအမ်ားၾကီးလုပ္ေနတဲ့ IARC (International Agency for Research on Cancer) ကလည္း Aflatoxin B1 ကို လူေတြမွာ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္တာေသခ်ာတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္ (Group 1 အျဖစ္) သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

Aflatoxin ေၾကာင့္ အဓိက ထိခုိက္နိုင္တာကေတာ့ အသည္းပါ။ ေ၀ွးေစ့၊ ေ၀ွးေစ့အညွာ၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ႏွလံုးနဲ႔ အာရံုေၾကာေတြကိုလည္း ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။

Aflatoxin အဆိပ္ေတြ အမ်ားၾကီးပါတဲ့ အစားအစာေတြကို စားမိရင္ေတာ့ အဆိပ္သင့္တဲ့လကၡဏာေတြ ခ်က္ခ်င္း ေပၚလာနုိင္ပါတယ္။ ဖ်ားတာ၊ ကိုယ္လက္မအီမသာျဖစ္တာ၊ အစားအေသာက္ပ်က္တာ၊ ဗိုက္နာတာ၊ ပ်ိဳ႕အန္တာ၊ ေဖာေရာင္တာ၊ အသည္းေရာင္တာ၊ အသည္းပုပ္တာေတြ ေတြ႔ရႏိုင္တယ္။

Aflatoxin ပါတဲ့အစားအစာေတြကို ႏွစ္ရွည္လမ်ားစားမိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါေတြ၊ ကိုယ္ခံအားက်ဆင္းတာေတြ၊ ကေလးေတြမွာ ၾကီးထြားဖြံ႕ျဖိဳးမႈ ေႏွာင့္ေႏွးတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ Aflatoxin နဲ႔ပတ္သက္ျပီး အျဖစ္အမ်ားဆံုးကင္ဆာကေတာ့ အသည္းကင္ဆာပါ။

** အစားအစာေတြထဲမွာ Aflatoxin အဆိပ္ဓာတ္ ပါ မပါ ဘယ္လိုသိႏိုင္မလဲ **

အစားအစာေတြထဲမွာ Aflatoxin အဆိပ္ဓာတ္ ပါ မပါကို မ်က္စိနဲ႔ ဒီအတိုင္းၾကည့္လို႔ေတာ့ မသိႏိုင္ပါဘူး။ အစားအစာတစ္ခုကို ေသေသခ်ာခ်ာ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ၾကည့္ျပီးေတာ့မွပဲ သိႏိုင္မွာပါ။

** အစားအစာေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ ခ်က္ျပဳတ္မယ္ဆိုရင္ အဆိပ္ဓာတ္ေတြ ျပယ္သြားႏိုင္သလား **

Aflatoxin အပါအ၀င္ မႈိေတြကထုတ္တဲ့အဆိပ္ဓာတ္အမ်ားစုက အပူဒဏ္ကို ခံႏိုင္ၾကပါတယ္။ ပံုမွန္ခ်က္ျပဳတ္တဲ့ အပူခ်ိန္ေလာက္နဲ႔ ဓာတ္ျပယ္မသြားႏိုင္ပါဘူး။ အပူခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ျမင့္ျမင့္ေပးတယ္၊ အပူခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေပးတယ္ ဆိုတဲ့အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။

Aflatoxin ဟာ အပူခ်ိန္ ၂၃၇ – ၃၀၆ ံC ေလာက္မွ ဓာတ္ျပယ္နိုင္ပါတယ္။ ပံုမွန္ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အပူခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ Aflatoxin ပါ၀င္မႈပမာဏ ေလ်ာ့နည္းသြားနိုင္ေပမယ့္ ပါ၀င္ေနသမွ် Aflatoxin ေတြအကုန္လံုးေတာ့ ဓာတ္ျပယ္သြားဖို႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
(Aflatoxin B1 က ကင္ဆာျဖစ္ေစနိုင္စြမ္း အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့အျပင္ အပူဒဏ္ကိုလည္း ခံႏိုင္ရည္အျမင့္ဆံုးပါပဲ။ ႏြားႏို႔ထဲမွာပါတဲ့ Aflatoxin M1 ဆိုရင္လည္း ႏို႔ကို က်ိဳခ်က္ရံု၊ Pastuerize လုပ္ရံုနဲ႔ မပ်က္စီးသြားႏိုင္ပါဘူး။)

** Aflatoxin အႏၲရာယ္ကို ဘယ္လို ကာကြယ္ေရွာင္ရွားလို႔ရမလဲ **

ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ သီးႏွံေတြနဲ႔ သီးႏွံထုတ္ကုန္ေတြမွာ Aflatoxin ထုတ္တဲ့ Aspergillus မႈိ တက္မလာေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔လိုပါတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ GAPs (Good Agricultural Practices) ေတြကို လုိက္နာဖို႔လိုသလို အႏၲရာယ္ရွိတဲ့မႈိေတြ မတက္ေအာင္ လုပ္တဲ့ေခတ္မီနည္းလမ္းေတြကိုလည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

စားေသာက္ကုန္ထုပ္လုပ္တဲ့သူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ GMPs (Good Manufacturing Practices) ေတြကို လိုက္နာျခင္း၊ HACCP (Hazard Analysis of Crital Control Points) နည္းစနစ္ကို လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္း၊ ထုတ္လုပ္တဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ Aflatoxin ပါ၀င္မႈကို ပံုမွန္စစ္ေဆးၾကည့္ျခင္းေတြအားျဖင့္ Aflatoxin ပါ၀င္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ စားေသာက္ကုန္ေတြမွာ Aflatoxin အဆိပ္ဓာတ္ ကင္းစင္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့ ေခတ္မီနည္းလမ္းေတြကိုလည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ (GMP နဲ႔ HACCP အေၾကာင္းကို ေနာက္က်ရင္ သပ္သပ္ေျပာျပပါ့မယ္။)

စားသံုးသူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြကို ၀ယ္ယူတဲ့အခါ Aflatoxin မပါ၀င္တာေသခ်ာတဲ့ အရည္အေသြးျပည့္မီေၾကာင္းအာမခံတဲ့ စားေသာက္ကုန္ေတြကို ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူဖို႔လိုပါတယ္။ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြကို သိမ္းဆည္းရာမွာလည္း မႈိမတက္ေအာင္ စနစ္တက်သိမ္းဆည္းဖို႔ လိုပါတယ္။

စက္မႈလုပ္ငန္းေတြ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈနည္းေနေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ Aflatoxin ဟာ အစားအစာအႏၲရာယ္ကင္းရွင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာၾကီးတစ္ခုအေနနဲ႔ ရွိေနပါတယ္။

Aflatoxin အဆိပ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ က်န္းမာေရးျပႆနာေတြကို ကာကြယ္ေျဖရွင္းဖို႔ ဌာနဆိုင္ရာေတြ၊ အသိပညာရွင္အတတ္ပညာရွင္ေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြအားလံုး အဘက္ဘက္ကေန ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔လိုသလို ျပည္သူေတြအေနနဲ႔လည္း ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ျပႆနာေတြကို သိရွိနားလည္ျပီး သတိရွိရွိ ေရွာင္ရွားတတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

Three Stars
ငရုပ္၊ သီးႏွံေျခာက္နွင့္ အမႈန္႔အမ်ိဳးမ်ိဳး
*** Netherlands ႏိုင္ငံအသိအမွတ္ျပဳ ISO 22000, GMP, HACCP, EU & USDA Organic Certificate လက္မွတ္ရ စားေသာက္ကုန္အမွတ္တံဆိပ္ ***

#ThreeStars
#Chili
#Organicproducts
#productofmyanmar
#certifiedorganicproduct
#haccp
#gmp
#iso22000

Reference:
Kumar, P., Mahato, D.K., Kamle, M., Mohanta, T.K., Kang, S.G., 2017. Aflatoxins: A Global Concern for Food Safety, Human Health and Their Management. Front. Microbiol. 07. https://doi.org/10.3389/fmicb.2016.02170